نوشيدنيهاي گازدار در جوامع امروز به عنوان يکي از پرمصرفترين نوشيدنيها هستند و هر روز شکلي جديد از آنها توليد و روانه بازار ميشود.
نوشابههاي گازدار معده را تنبل ميکنند
يک نوشيدني گازدار در مقايسه با نمونه بدون گاز (FLAT) همان نوشيدني است و هيچ تفاوتي از نظر ارزش غذايي ندارد اما اينکه چرا مصرفکنندگان ترجيح ميدهند از نوشيدنيهاي گازدار استفاده کنند تنها يک پاسخ دارد: تغيير ذائقه. در حقيقت عاملي که باعث پرطرفدار بودن نوشابههاي گازدار نزد مصرفکنندگان ميشود احساس خوشايندي است که ذائقه بيشتر افراد آن را ميپسندد.
گاز موجود در اين نوشيدنيها هنگام مصرف پرزهاي چشايي را تحريک ميکند و باعث ميشود که فرد احساس بهتري از مصرف آن داشته باشد. البته گاز موجود در اين نوشيدنيها در سيستم گوارش و عمل هضم غذا نيز تأثيراتي دارد. گاز محلول در نوشيدنيهاي گازدار با ايجاد حالت اسيدي باعث هضم بهتر مواد غذايي در معده ميشود.
اين ويژگي نکتهاي است که از سالهاي دور، مردم به طور تجربي به آن پي برده بودند و براي کمک به هضم غذا از آن استفاده ميکردند. البته بايد يک نکته را نيز در مورد مصرف نوشيدنيهاي گازدار مورد توجه قرار دهيم و آن، اين است که مصرف بيش از حد اين نوشيدنيها در طولانيمدت باعث ميشود سيستم گوارش به ميزان اسيدي که به طور مصنوعي همراه با نوشيدني وارد بدن ميشود، عادت کند. اگر اين کار براي بدن به صورت عادت درآيد دستگاه گوارش همواره نيازمند ورود اين مقدار اسيد به معده خواهد بود و اگر اين اتفاق نيفتد، عمل هضم غذا به شکل مطلوب انجام نميشود و به اصطلاح قديميترها معده تنبل ميشود.
اثر نوشابه روي کليهها
خطرات ناشي از اين نوشيدني به مقدار قند بالاي آن محدود نميشود، وزن را بالا ميبرد و براي افراد مبتلا به ديابت مضر است. يکي ديگر از خطرهاي اين نوشابه محتواي اسيد فسفريک آن است؛ اين ماده که در نوشابه يافت ميشود داراي طعم و مزه ترش است؛ اسيد فسفريک يک مانع در عملکرد کليه است و موجب ترويج سنگ کليه ميشود.
محققان آمريکايي براي نشان دادن اين پديده 500 نفر را مورد آزمايش قرار دادند؛ تمام عادات غذايي در يک پرسشنامه جمعآوري شد؛ در اين تحقيق مشاهده شد دو ليوان نوشابه خطر ابتلا به نارسايي کليوي را دو برابر ميکند، بايد گفت در مورد نوشابههاي لايت هم همين طور است. نارسايي کليه يک بيماري شايع است و در حال حاضر 3 ميليون فرانسوي را تحت تأثير قرار داده است.
بيماري کليوي دير تشخيص داده ميشود و يک بيماري موذي است که طي سالها به آرامي تکامل پيدا ميکند تا زماني که به صورت آشکار خود را نشان ميدهد و غيرقابلبرگشت است. افرادي که در معرض اين بيماري هستند بايد بيشتر مراقب باشند: افراد بالاي 60 سال، افرادي که داراي سابقه بيماري کليوي ژنتيکي، فشارخون بالا و به ويژه کساني که در معرض خطر ديابت هستند. در حال حاضر به بيماران کليوي توصيه ميشود از نوشيدن نوشابه و ديگر مواد غذايي که داراي اسيد فسفريک هستند مانند گوشت خودداري کنند چون موجب گسترش اين بيماري ميشوند؛ افراد سالم نيز بايد مراقب مصرف روزانه خود باشند.
نوشابه و بيماري قلبي
يک پژوهش جديد نشان ميدهد افرادي که مقادير زيادي مواد غذايي و نوشابههاي حاوي فروکتوز مصرف ميکنند، به بيماريهاي قلبي و عروقي و ديابت دچار ميشوند. اين پژوهشگران درعينحال افزودند که منظور آنها فروکتوز طبيعي موجود در ميوهها نيست بلکه منظور شربت ذرت مملو از ماده فروکتوز است.
فروکتوز قند طبيعي است که در ميوهها، عسل و برخي شيرهها يافت ميشود و براي شيرين کردن بسياري از غذاهاي فرآوري شده و نوشيدنيها مورد استفاده قرار ميگيرد.
پژوهشگران تحقيقاتي را روي 559 نوجوان و جوان 14 تا 18 ساله انجام داده و دريافتند که رژيم غذايي مملو از فروکتوز با افزايش فشارخون، ديابت و عفونتهاي منجر به ابتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي در ارتباط است. اين تحقيقات نشان داد: ميانگين کلسترول خوب در جوانان و نوجواناني که در مصرف قند فروکتوز زيادهروي ميکنند، پايين است.
دکتر وانسيا باندي از شرکتکنندگان در اين تحقيقات گفت: بسيار مهم است که تعادل سلامتي را در غذاهاي کودکان خود تامين کنيم و به شيرينيها و قندهايي که در خانه يا خارج از آن مصرف ميکنند، توجه کنيم. همچنين پژوهشها نشان ميدهد قند فروکتوز که به طور فراگير در فراوردههاي غذايي به کار ميرود، ممکن است باعث آن شود که سلولهاي چربي در کودکان با سرعت بيشتري تکثير کنند و به اين ترتيب ميتواند نقش مهمي در چاقي کودکان و بزرگسالان داشته باشد.
فروکتوز که از جمله در شربت ذرت وجود دارد، به طور گستردهاي در محصولات غذايي از جمله نوشابههاي گازدار، آبنباتها و بسياري از غذاهاي کارخانهاي به کار ميرود.
سلامتيران - دکتر مسعود کيمياگر، استاد انستيتو تحقيقات تغذيه کشور / فارس نيوز / پزشک آنلاين - دکتر حميد کوچهباغي